Ένα κοινό καθοριστικό στοιχείο συνδέει τους δύο δασκάλους του Γένους που, στο βιβλίο αυτό, φέρνει κοντά ο συγγραφέας, όπως κοντά βρέθηκαν πολλά χρόνια της ζωής τους: η προσπάθεια για την καλλιέργεια ενός καθαρά επιστημονικού πνεύματος, κυρίως μέσα από τις θετικές – φυσικές επιστήμες, η πάλη, με άλλους πρωτοπόρους πνευματικούς ανθρώπους της εποχής, για τη μόρφωση του λαού και την καταπολέμηση της δεισιδαιμονίας, την αφύπνιση του εθνικού φρονήματος.
Παρακολουθεί δύο διαφορετικά νήματα στο νοητικό στερέωμα του δύο δασκάλων του Γένους: Το ένα μας φέρνει στο επαναστατημένο Παρίσι και το Γαλλικό Διαφωτισμό και το άλλο στη Γερμανία και τη γερμανική φιλοσοφία. Δύο νήματα σκέψης που θα αφομοιωθούν, θα συνδυαστούν με τα ελληνικά πνευματικά προβλήματα και θα εξυπηρετήσουν, κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο, τις ανάγκες της ελληνικής πνευματικής ζωής.
Δυο πρωτοπόροι δάσκαλοι, δυο φωτεινά μυαλά! Πνευματικά τέκνα και οι δύο της ίδιας εποχής, μιας από τις ηρωικότερες της ελληνικής ιστορίας. Έζησαν και οι δυο την εποχή της προετοιμασίας της ελληνικής Επανάστασης, έζησαν την Επανάσταση και ένιωσαν και οι δύο την απογοήτευση των μετεπαναστατικών χρόνων. Έζησαν την περίοδο κατά την οποία ο υπόδουλος ελληνισμός θα επιχειρήσει να επανασυνδέσει τους πνευματικούς του δεσμούς με την αρχαία Ελλάδα και το Βυζάντιο και ταυτόχρονα θα έρθει σε επαφή με την ευρωπαϊκή σκέψη και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό.
Γι’ αυτό και η σκιαγράφηση του πνευματικού κλίματος, της πνευματικής ζωής και των προβλημάτων της -κυρίως εκείνων που συνδέονται με την εξέλιξη των θετικών-φυσικών επιστημών- στον αιώνα που προηγήθηκε του Μεγάλου Ξεσηκωμού, θεωρήθηκε αναγκαία προτού παρακολουθήσουμε το μίτο της σκέψης αλλά και τη ζωή των δύο αυτών μεγάλων οικοδόμων του νεοελληνικού πνευματικού πολιτισμού.